Towarzystwo Ochrony Zabytków Kolejnictwa i Organizacji Skansenów Pyskowice

Parowozy serii TKp

schem

Po zakończeniu II wojny światowej drastycznie wzrastało zapotrzebowanie na tendrzaki przemysłowe. Odradzający się przemysł ciężki stawiał coraz większe wymagania, a parowozy typu „Ferrum” nie mogły im sprostać. Tak na podstawie dokumentacji niemieckich parowozów „Oberschlesien”, po wprowadzeniu zmian z bram Poznańskiego Fabloku już w 1950 roku wyjeżdża pierwszy przemysłowy tendrzak typu T2D o układzie osi 0-4-0 pod polską już nazwą „Śląsk”. Od rozpoczęcia produkcji w 1950 roku Fablok wyprodukował 406 „Śląsków”. Ostatnim egzemplarzem był TKp 6293, który w listopadzie 1963 z Fabloku trafił do nieistniejącej już dziś KWK Gliwice. Aż 90 maszyn w oznaczeniu SLA59 trafia na eksport do Chin. Parowozy były nieco zmodernizowane – posiadały między innymi zabudowany sprzęg samoczynny, wymienione drzwiczki paleniska, zamkniętą budkę oraz kilka niezbyt istotnych dla konstrukcji zmian.

Parowozy typu T2D pracowały w wielu zakładach przemysłowych całego kraju, nie jakby mogło się błędnie wydawać z nazwy którą przyjęły jedynie w rejonie GOPu. W chwili obecnej zachowało się 16 parowozów tej serii w Polsce, w tym jedyny sprawny egzemplarz – TKp 4422 – znajduje się w Pyskowicach. Prawdopodobnie około 9 parowozów znajduje się poza granicami kraju. Wśród 9 maszyn znajdują się również czynne egzemplarze prowadzące pociągi turystyczne w Wielkiej Brytanii, Belgii czy Holandii. Jeszcze do niedawna istniały dwa parowozy TKp 3407 i TKp 5905 stojące w Krzeszowicach, jednak w 2006 roku rozpoczęto ich palenie na złom. Niestety pomimo XXI-go wieku i członkostwa naszego państwa w Unii Europejskiej niewielu osobom zależy na ratowaniu zabytkowego taboru kolejowego.

Dane techniczne parowozów T2D
Układ osi: 0-4-0
Średnica cylindrów: 550 [mm]
Skok tłoka: 550 [mm]
Ciśnienie robocze w kotle: 1,4 [MPa]
Powierzchnia ogrzewalna: 112,4 [m2]
Powierzchnia przegrzewacza: 40 [m2]
Średnica kół 1100 [mm]
 Prędkość konstrukcyjna 40 [km/h]
Masa służbowa 66 [T]
Zapas wody 6,5 [m3]
Zapas węgla 3 [T]
Długość całkowita 10 980 [mm]

W Pyskowicach znajduje się 6 parowozów serii TKp. Poniżej krótki rys każdego z nich.


TKp 4422

Były czynny parowóz Towarzystwa. O jego naprawie można przeczytać w historii stowarzyszenia.

TKp 3409

TKp 3409 zbudowany został w Chrzanowie w 1957 roku, skąd trafił do Huty Łabędy w Gliwicach, gdzie pracował do końca swojej służby. W 1997 roku zainteresowało się nim TOZKiOS Pyskowice i parowóz trafił jako pierwszy przedstawiciel trakcji parowej do zbiorów Towarzystwa. 15 czerwca 2014 roku parowóz trafił z Pyskowic do swojej dawnej macierzystej jednostki, gdzie przejdzie naprawę główną, którą przeprowadzą członkowie Towarzystwa.


TKp 4409

Wyprodukowany w 1955 roku w Chrzanowie najpierw trafił do KWK Dębieńsko w Leszczynach, gdzie pracował do początku lat 90-tych. Parowóz TKp 4409 wraz z TKp 6046 pozyskane zostały przez Pyskowickie Towarzystwo w jednym czasie. Parowoz został częściowo odmalowany jeszcze w zakładzie, w którym pracował przez wiele lat i został przetransportowany do Pyskowic.

TKp 4409, jak każdy z naszych eksponatów również uczestniczy we wszystkich wystawach organizowanych w Pyskowicach, gdzie można go oglądać wraz z pozostałym zgromadzonym taborem. Kilka fotografii poniżej.